Lurretius., Expediam. Primum multarum femina rerum Effe fupra docui, quae fint vitalia nobis:
Et contra, quae fint morbo, mortique, neceffe 't Multa volare; ea cum cafù funt forte coorta, Et perturbarunt coelum, fit morbidus Aër. Atque ea vis omnis Morborum, peftilita'sque, Aut extrinfecus, ut nubes nebulaeque fupernè Per coclum veniunt, aut ipfa faepe coorta De terra furgunt, ubi putrorem humida nacta 'ft, Intempeftivis Pluviisque et Solibus icta. Nonne vides etiam, coeli novitate et aquarum Tentari, procul a patria quicunque domoque Adveniunt? Ideo quia longe difcrepat Aër. Nam quid Britannum coelum differre putamus, Et quod in Aegypto 'ft, qua mundi claudicat Axis? Quidve quod in Ponto 'ft differre a Gadibus, atque Usque ad nigra virum, percoctaque faecla calore. Quae cum quatuor inter fe diverfa videmus, Quatuor a ventis et coeli partibus effe, Tum color et facies hominum diftare videntur Largiter, et morbi generatim faecla tenere.
Eft Elephas morbus, qui propter flumina Nili Gignitur Aegypto in media, neque praeterea usquam.
Atthide tentantùr Greffus, Oculique in Achaeis Finibus, inde aliis alius locus eft inimicus Partibus ac membris. Varius concinnat id Aër.
Proinde ubi fe Coelum, quod nobis forte alie: num 'ft,
Commovet, atque Aer inimicus ferpere coepit: Ut nebula, ac nubes paullatim repit, et omne, Qua graditur, conturbat, et immutare coactat. Fit quoque, ut in noftrum cum venit denique coe lum.
Corrumpat, reddatque fui fimile atque alienum.
Haec igitur fubito clades nova, peftilitasquê, Aut in aquas cadit, aut fruges perfidit in ipfas, Aut alios hominum paftus, pecudumque cibatus: Aut etiam fufpenfa manet vis Aëre in ipfo: Et cum fpirantes miftas hinc ducimus auras, Illa quoque in corpus pariter forbere necefle ft. Confimili ratione venit Bubus quoque faepe Pestilitas, etiam pecubus balantibus aegror. Nec refert, utrum nos in loca deveniamus Nobis adverfa, et coeli mutemus amictum : An coelum nobis ultro natura cruentum Deferat, aut aliquid, quo non confuevimus uti: Quod nos adventu poffit tentare recenti.
Haee ratio quondam morborum; et mortifer de ftus
Finibus Cecropiis funeftos reddidit agros, Vaftavitque vias, exhaufit civibus vrbem. Nam penitus veniens Aegypti e finibus ortus, Aëra perinenfus multum, camposque natantes, Incubuit tandem populo Pandionis: omnes Inde catervatim morbo mortique dabantur.
Principio, caput incenfum fervore gerebant: Et duplices oculos fuffufa luce rubentes. Sudabant etiam fauces intrinfecus atro Sanguine, et ulceribus vocis via fepta coibat; Atque animi interpres manabat lingua eruore, Debilitata malis, motu gravis, afpera tactu: Inde, ubi per fauces pectus complerat, et ipfum Morbida vis in cor moeftum confluxerat aegris: Omnia tum vero vitai clauftra lababant. Spiritus ore foras tetrum volvebat odorem, Rancida quo perolent proiecta cadavera ritu. Atque animi prorfum vires totius, et omne Languebat corpus, lethi jam limine in ipfo. Intolerabilibusque malis erat anxius angor Affidue comes, et gemitu commifta querela, Singultusque frequens noctem perfaepe, diemque Corripere affidue nervos et membra coactans,
Lukretius. Diffolvebat eos, defeffos ante, fatigans. Nec nimio cuiquam poffes ardore tueri Corporis in fummo fummam ferviscere partem: Sed potius tepidum manibus proponere tactum, Et fimul ulceribus quafi inuftis omne rubere Corpus, ut eft, per membra Sacer cum diditur ignis, Intima pars homini vero flagravit ad offa: Flagravit ftomacho flamma, ut fornacibus intus, Nil adeo poffet cuiquam leve, tenueque membris Vertere in utilitatem: ad ventum et frigora femper In fluvios partim gelidos ardentia morbo Membra dabant, nudum jacientes corpus in undas. Multi praecipites lymphis putealibus alte Inciderunt, ipfo venientes ore patente. Infedabiliter fitis arida corpora merfans Aequabat multum parvis humoribus imbrem.
Nec requies erat ulla mali; defeffa iacebant Corpora, muffabat tacito Medicina timore. Quippe patentia cum totas ardentia noctes Lumina verfarent oculorum expertia fomno, Multaque praeterea mortis tum figna dabantur, Perturbata Animi mens in moerore, metuque Trifte fupercilium, furiofus vultus et acer, Sollicitae porro plenaeque fonoribus aures, Creber fpiritus, aut ingens, raroque coortus, Sudorisque madens per collum fplendidus humos. Tenuia fputa, minuta, croci contincta colore, Salfaque per fauces raucas vix edita tuffi: In manibus vero nervi trahier, tremere artus: A pedibusque minutatim fuccedere frigus Non dubitabat, item ad fupremum denique tempus Compreffae nares, nafi primoris acumen
Tenue, cavati oculi, cava tempora, frigida pellis, Duraque, inhorrebat rietum, frons tenta minebat: Nec nimio rigida poft ftrati morte jacebant: Octavoque fere candenti lumine folis, Aut etiam nona reddebant lampade vitam.
Quorum fi quis (ut eft) vitarat funera lothi, Ulceribus tetris, et nigra proluvie alvi; Pofterius tamen hunc tabes lethumque manebat: Aut etiam multus capitis cum faepe dolore Corruptus fanguis plenis ex naribus ibat. Huc hominis totae virés corpusque fluebat. Profluvium porro qui tetri fanguinis acre Exierat, tamen in nervos huic morbus et artus Ibat, et in partes genitales corporis ipfas.
Et manibus fine nonnulli pedibusque manebant In vita tamen, et perdebant lumina partim: Usque adeo mortis metus his incefferat acer. Atque etiam quosdam cepere oblivia rerum Cunctarum, neque le poffent cognofcere ut ipfi. Multaque humi cum inhumata iacerent corpora fu
Corporibus, tamen alituum genus atque ferarum Aut procul abfiliebat, ut acrem exiret odorem; Aut, ubi guftarat, languebat morte propinqua. Nec tamen omnino temere illis folibus ulla Comparebat avis, nec noctibus faecla ferarum Exibant filvis: Languebant pleraque morbo, Et moriebantur; cum primis fida canum vis Strata viis animam ponebat in omnibus aegram. Extorquebat enim vitam vis morbida membris, Incomitata rapi certabant funera vafta:
Nec ratio remedi communis certa dabatur: Nam quod alis dederat vitales Aëris auras Volvere in ore licere, et coeli templa tueri; Hoc aliis erat exitio, lethumque parabat, Illud in his rebus miferandum et magnopere unum Aerumnabile erat, quod, ubi fe quisque videbat Implicitum morbo, morti damnatus ut effet, Deficiens animo moefto cum corde iacebat Funera refpectans, animam et mittebat ibidem.
Idque vel in primis cumulabat funere funus: Quippe etenim nullo ceffabant tempore apisci
Lufectius. Ex aliis alios avidi contagia morbi: Nam quicunque fuos fugitabant vifere ad aegros, Vitai nimium cupidi, mortisque timentes, Poenibat paullo poft turpi morte malaque Defertos, opis expertes, incuria mactans, Lanigeras tanquam pecudes, et bucera faecla.
Qui fuerant autem praefto, contagibus ibant, Atque labore, pudor quem tum cogebat obire, Blandaque lafforum vox mifta voce querelae. Optimus hoc lethi genus ergo quisque fubibat: Inque aliis alium populum fepelire fuorum Certantes, lacrymis laffi luctuque redibant. Inde bonam partem in lectum moerore dabantur: Nec poterat quisquam reperiri, quem neque mor bus,
Nec mors, nec luctus tentaret tempore tali.
Praeterea, jam paftor, et armentarius omnis, Et robuftus item curvi moderator aratri, Languebant, penitusque cafis contrufa jacebant Corpora, paupertate et morbo dedita morti. Exanimis pueris fuper exanimata parentûm Corpora nonnunquam poffes, retroque videre Matribus, et patribus natos fuper edere vitam:
Nec minimum partim ex agris aegroris in urbem Confluxit, languens quem contulit Agricolarum Copia, conveniens ex omni morbida parti. Omnia complebant loca teataque quo mage eos tum Confertos ita acervatim mors accumulabat, Multa fiti proftrata viam per, proque voluta Corpora filanos ad aquarum ftrata jacebant, Interclufa anima nimia ab dulcedine aquat. Multaque per populi paffim loca prompta, viasque; Languida femianimo tum corpore membra videres, Horrida paedore, et pannis cooperta perire
Corporis inluvie. Pellis fuper offibus una,
Ulceribus tetris prope jam, fordique fepulta,
« הקודםהמשך » |