Juvenal. Plena malis: deformem, et tetrum ante omnia vul
Diffimilemque fui, deformem pro cute pellem,
Pendentesque genas, et tales adfpice rugas,
Quales umbriferos ubi pandit Tabraca faltus,
In vetula fcalpit iam mater fimia bucca.
Plurima funt iuvenum difcrimina: pulcrior ille
Hoc, atque ille alio: multum hic robuftior illo.
Una fenum tacies, cum voce trementia membra,
Et iam laeve caput, madidique infantia nafi.
Frangendus milero gingiva panis inermi.
Usque adeo gravis uxori, gnatisque, fibique,
Ut captatori moveat faftidia Coffo
Non eadem vini, atque cibi torpente palato
Gaudia:
Nil ergo optabunt homines? Si confilium vis,
Permittes ipfis expendere Numinibus, quid
Conveniat nobis, rebusque fit utile noftris.
Nam pro iucundis aptiffima quaeque dabunt Dii.
Carior eft illis homo, quam fibi: nos animorum
Impulfu, et caeca, magnaque cupidine ducti
Coniugium petimus, partumque uxoris: at illis
Notum, qui pueri, qualisque futura fit uxor.
Ut tamen et pofcas aliquid, voveasque facellis
Exta, et candiduli divina tomacula porci:
Orandum eft ut fit mens fana in corpore fano.
Fortem pofce animum, mortis terrore carentem;
Qui fpatium vitae extremum inter munera ponat
Naturae, qui ferre queat quoscunque dolores,
Nefciat irasci, cupiat nihil, et potiores
Herculis aerumnas credat, faevosque labores,
Et Venere, et coenis, et plumis Sardanapali.
Monftro, quod ipfe tibi poffis dare. Semita certe
Tranquillae per virtutem patet unica vitae.
Nullum Numen habes, fi fit prudentia; nos te,
Nos facimus, Fortuna, deam, coeloque locamus.
(Aulus Perfius Flakkus, aus Hetrurien gebürtig, lebte um die Mitte des ersten Jahrhunderts nach Chrifti Ges burt, und erwarb sich durch die sechs Satiren, die noch von ihm vorhanden sind, und deren er nicht mehrere geschrieben zu haben scheint, schon bei seinem Leben großen Ruhm. Auch sie sind voll Ernstes und Eifers wider Sittenverderb; niß und Laster; und ihr Ton ist, im Gänzen, noch stärker, anhaltender und eindringlicher, als der Juvenalische; nur findet sich in seiner Schreibart ähnliche Dunkelheit, und aus Ahnlichen Gründen. Die nachstehende Satire von diesem Dichter hat unverkennbare. Schönheiten; und ihre ganze Wendung, gleich ihr Anfang, verråth den Unwillen, wovon seine Bruft wider die üppige Weichlichkeit eines verwähnten, entkräfteten und trägen Zärtlings eingenommen war. Eine nåhere Zergliederung dieser Satire f. in Ramlers Batteur, Th. III. S. 120 ff.)``
Nempe haec affidue? Iam clarum mane fenestras
Intrat, et anguftas extendit lumine rimas.
Stertimus, indoinitum quod defpumare Falernum
Sufficiat, quinta dum linea tangitur umbra.
En quid agis? ficcas infana canicula meffes
Iamdudum coquit, et patula pecus omne fub ulmo
eft,
Unus ait comitum. Verumne? itane? ocyus adfit
Huc aliquis! nemon'? turgescit vitrea bilis:
Findor ut Arcadiae pecuaria rudere credas.
Iam liber, et bicolor pofitis membrana capillis,
Inque manus chartae, nodofaque venit arundo.
Tunc querimur, craffus calamo quod pendeat hu
Nigra quod infufa vanefcat fepia lympha;
Dilutas querimur geminet quod fiftula guttas.
O mifer, inque dies ultra mifer! huecine rerum
Venimus? aut cur non potius teneroque columbo,
Et fimilis regum pueris, pappare minutum
Perfius., Pofcis, et iratus mammae lallare recuías?
An tali ftudeam calamo? cui verba? quid iftas
Succinis ambages? tibi luditur: effluis amens.
Contemnere: fonat vitium percuffa, maligne
Refpondet viridi non cocta fidelia limo.
Udum et molle lutum es; nunc, nunc, properan-
dus, et acri
Fingendus fine fine rota. Sed rure paterno
Eft tibi far modicum, purum, et fine labe falinum.
Quid metuas? cultrixque foci fecura patella eft:
Hoc fatis an deceat pulmonem rumpere ventis,
Stemmate quod Tusco ramum millefime ducis,
Cenforemue tuum vel quod trabeate falutas?
Ad populum phaleras: ego te intus, et in cute
novi,
Non pudet ad morem discinêti vivere Nattae?
Sed ftupet hic vitio, et fibris increvit opinum
Pingue: caret culpa: nefcit quid perdat: et alto
Demerfus, fumma rurfus non bullit in unda.
Magne pater divam! faevos punire tyrannos
Haud alia ratione velis, cum dira libido
Moverit ingenium ferventi tincta veneno:
Virtutem videant, intabefcantque relicta!
Anne magis Siculi gemuerunt aera juvenci,
Et magis auratis pendens laquearibus enfis
Purpureas fubter cervices terruit, Imus,
Imus praecipites! quam fi fibi dicat et intus
Palleat infelix, quod proxima nefciat uxor?
Saepe oculos, memini, tingebam parvus olivo,
Grandia fi nollem morituro verba Catoni
Dicere, non fano multum laudanda magiftro,
Quae pater adductis fudans audiret amicis.
Iure etenim id fummum: quid dexter fenio ferret,
Scire erat in voto: damnofa canicula quantum
Raderet, anguftae collo non fallier orcae:
Neu quis callidior buxum torquere flagello.
Haud tibi inexpertum curvos deprendere mo
Quaeque docet fapiens braccatis inlita Medis
Porticus, infomnis quibus et detonfa iuuentus
Invigilat filiquis, et grandi pafta polenta,
Et tibi quae Samios deduxit litera ramos,
Surgentem dextro monftravit limite callem.
Stertis adhuc: laxumque caput compage foluta
Ofcitat hefternum diffutis undique malis.
Eft aliquid quo tendis, et in quod dirigis arcum?
An paffim fequeris corvos, teftaque, lutoque,
Securus quo pes ferat, atque ex tempore vivis?
Helleborum fruftra, cum iam cutis aegra tu
mebit,
Pofcentes videas: venienti occurrite morbo.
Et quid opus Cratero magnos promittere montes?
Difcite, & miferi, et cauffas cognofcite rerum,
Quid fumus, et quidnam viêturi gignimur, ordo
Quis datus, aut metae qua mollis flexus, et unde:
Quis modus argento, quid fas optare, quid afper
Utile nummus habet: patriae, carisque propinquis
Quantum elargiri deceat: quem te Deus effe
Juffit, et humana qua parte locatus es in re.
Difce: nec invideas, quod multa fidelia putet
In locuplete penu, defenfis pinguibus Umbris.
Et piper, et pernae Marfi monumenta clientis:
Maenaque quod prima nondum defecerit orca.
Hic aliquis de gente hircofa Centurionum
Dicat: quod fapio fatis eft mihi: non ego curo
Effe, quod Arcefilas, aerumnofique Solones,
Obftipo capite, et figentes lumine terram,
Murmura cum fecum, et rabiofa filenija rodunt,
Atque exporrecto trutinantur verba labello,
Aegroti veteris meditantes fomnia, gigni
De nihilo nihil, in nihilum nil poffe reverti.
Hoc eft, quod palles: cur quis non prandeat, hoc eft.
His populus ridet, multumque torofa iuuentus
Ingeminat tremulos nafo crifpante cachinnos.
Infpice: nefcio quid trepidat mihi pectus, et ae-
gris
Faucibus exfuperat graves halitus, infpice, fodes,
Perfius. Qui dicit medico, iuffus requiefcere, poftquam
Tertia compofitas vidit nox currere venas,
De maiore domo modice fitiente lagena.
Lenia loturo fibi Surrentina rogavit.
Heus bone, tu palles. Nihil eft. Videas tamen iftud,
Quicquid id eft: furgit tacite tibi lutea pellis.
At tu deterius palles: ne fis mihi tutor:
Iam pridem hunc fepeli: tu reftas. Perge, tacebo.
Turgidus hic epulis, atque albo ventre, lavatur.
Gutture fulfureas lente exhalante Mephites.
Sed tremor inter vina fubit, calidumque trientem
Excutit e manibus: dentes crepuere retecti.
Uncta cadunt laxis tunc pulmentaria labris.
Hinc tuba, candelae: tandemque beatuius altq
Compofitus lecto craffisque lutatus amomis,
In portam rigidos calces extendit: at illum
Hefterni capite induto fubiere Quirites.
Tange mifer venas, et pone in pectore dextram
Nil calet hic. fummosque pedes attinge, manusque,
Non frigent. Vifa eft fi forte pecunia, five
Candida vicini fubrifit molle puella,
Cor tibi rite falit. Pofitum eft algente catino
Durum olus, et populi cribro decuffa farina.
Tentemus fauces: tenero latet ulcus in ore
Putre, quod haud deceat plebeia radere beta.
Alges, cum excuffit membris timor albus ariftas:
Nunc face fuppofita fervescit sanguis, et ira
Scintillant oculi: dicisque, facisque, quod ipfe
Non fani effe hominis, non fanus iuret Oreftes.
|