Juvenal.

(Decimus Junius Juvenalis, aus Aquino gebürtigi lebte vom J. C. 38 bis 119, und schrieb seine Satiren, des ren noch sechszehn übrig sind, unter Hadrian's Regierung: Sie wurden mit Recht die vorzüglichsten Mußter der ernsts haften Gattung. Denn, von einem brennenden Eifer wider die Unfittlichkeit und Verderbnisse seines Zeitalters ergriffen; ftellt er Laster; Mißbräuche und verderbliche Thorheiten in ihrem ganzen häffenswürdigen Lichte dar; und schildert siej ohne Rückhalt, mit den freiesten, aber treffendsten Zügen. In seiner Schreibart ist eine gewisse Schwere und Dunkels heit, die zum Theil aus den lokalen und temporellen Anfries lungen entsteht, deren ganze Bedeutsamkeit wir nicht mehr fassen. Eine der schönsten unter diesen Satiren ist die zehně te, die hier; theils ihrer Länge, theils fittlicher Rücksicht wegen, nur auszugsweise zur Probe dienen mag. Ihr Zweck ist Bestrafung der Thorheit und des Unbedachts in den menschlichen Wünschen und Bestrebungen, die nicht Reichs thum, Ehre, Macht, Rednergabe, Alter, u. dergl. sondern Geistesgüte, Tugend und Seelenstärke zum Ziel haben soll ten. Von mehrern Versuchen, diesen Dichter ins Deuts sche zu übersezen, führe ich hier nur die beiden neuesten anf von Hrn. Bahrdt; Dessau; 1781 in 8. und von Hrn. DË: Abel, Lemgo, 1785. in 8.)

Ômnibus in terris, quae funt a Gadibus usque
Auroram et Gangem, pauci dignofcere poffunt
Vera bona, atque illis multum diverfa, remota
Erroris nebula; quid enim ratione timemus,
Aut cupimus? quid tam dextro pede concipis, lit

te

Conatus non poeniteat, votique peracti?
Evertere domus totas, optantibus ipfis,
Dii faciles, nocitura toga, nocitura petuntur
Militia: torrens dicendi copia, multis
Et fua mortifera eft facundia: viribus ille
Confifus periit, admirandisque lacertis:

Beisp. S. 2. B.

Sed

Juvenal.

Juvenal. Sed plures nimia congefta pecunia cura

Strangulat, et cuncta exfuperans patrimonia cenfus,
Quanto delphinis balaena Britannica maior.
Temporibus diris igitur, iuffuque Neronis
Longinum, et magnos Senecae praedivitis hortos
Claufit, et egregias Lateranorum obfidet aedes
Tota cohors: rarus venit in coenacula miles
Pauca licet portes argenti vafcula puri,

Nocte iter ingreflus gladium, contumque times

bis.

Et motae ad Lunam trepidabis arundinis umbram:
Cantabit vacuus coram latrone viator.

Prima fere vota, et cunctis notiffima templis,
Divitiae ut crefcant, ut opes, ut maxima toto
Noftra fit arca foro. fed nullà aconita bibuntur
Fictilibus: tunc illa time, cum pocula fumes
Gemmata, et lato Setinuin ardebit in auro
Jam ne igitur laudas, quod de fapientibus alter
Ridebat, quoties de limine moverat unúm,
Protuleratque pedem: flebat contrarius alter?
Sed facilis cuivis rigidi cenfura cachinni:
Mirandum eft, unde ille oculis fuffecerit humor.
Perpetuo rifu pulmonem agitare folebat
Democritus, quanquam non effent urbibus illis
Praetexta, et trabeae, fasces, lectica, tribunal,
Quid, fi vidiffet Praetorem in curribus altis
Exftantem, et medio fublimem in pulvere circi
In tunica Iovis, et pictae Sarrana ferentem
Ex humeris aulaea togae, magnaeque coronaë
Tantum orbem, quanto cervix non fufficit ulla?
Quippe tenet fudans hanc publicus, et fibi Conful
Ne placeat, curru fervus portatur eodem.
Da nunc et volucrem, fceptro quae furgit eburno,
liline cornicines, hinc praecedentia longi
'Agminis officia, et niveos ad frena Quirites,
Defoffa in loculis, quos fportula fecit amicos.
Tum quoque materiam risus invenit ad omnes
Occurfus hominum, cuius prudentia monstrat
Summos poffe viros, et magna exempla daturos
Vervecum in patria, craffoque fub aëre nasci.

Ridebat curas, nec non et gaudia vulgi:
Interdum et lacrimas, cum fortunae ipfe minaci
Mandaret laqueum, mediumque oftenderet unguem,
Ergo fupervacua haec aut pernitiofa petuntur,
Propter quae fas eft genua incerare Deorum.
Quosdam praecipitat fubiecta potentia magnae
Invidiae, mergit longa atque infignis honorum
Pagina, defcendunt ftatuae, reftemque fequuntur.
Iplas deinde rotas bigarum impacta fecuris
Caedit, et immeritis franguntur crura caballis..
Iam ftrident ignes, iam follibus atque caminis
Ardet adoratum populo caput, et crepat ingens
Sejanus: deinde ex facie toto orbe fecunda
Fiunt urceoli, pelves, fartago, patellae.
Pone domi lauros, duc in Capitolia magnum,
Cretatumque bovem: Sejanus ducitur unco

Spectandus; gaudent omnes: quae labra? quis illi
Vultus erat? nunquam, fi quid mihi credis, amavi
Hunc hominem. fed quo cecidit fub crimine? quis-

nam

Delator? quibus indicibus, quo tefte probavit?
Nil horum: verbofa et grandis epiftola venit
A Capreis: bene habet, nil plus interrogo.

quid

Sed

Turba Remi? fequitur fortunam, ut femper, et odit
Damnatos. idem populus, fi Nurtia Tusco
Faviffet, fi opprefla foret fecura fenectus
Principis, hac ipfa Sejanum diceret horà
Auguftum: iam pridem, ex quo fuffragia nulli
Vendimus, effudit curas: nam qui dabat olim
Imperium, fafces, legiones, omnia, nunc fe
Continet, atque duas tantum res anxius optat,
Panem, et Circenfes. Perituros audio multos.
Nil dubium: magna eft fornacula: pallidulus mi
Brutidius meus ad Martis fuit obvius arám
Quam timeo, victus ne poenas exigat Aiax,
Ut male defenfus! curramus praecipites, et
Dum iacet in ripa, calcemus Caefaris hoftem.
Sed videant fervi, ne quis neget, et pavidum in ius
Cervice obftricta dominum trahat; hi fermones

Juvenal.

Juvenal., Tunc de Sejano, fecreta haec murmura vulgi.
Visne falutari ficut Sejanus? habere

Tantundem, atque illi fummas donare curules?
Illum exercitibus praeponere? tutor haberi
Principis Augufta Caprearum in rupe fedentis
Cum grege Chaldaeo? vis certe pila, cohortes,
Egregios equites, et caftra domeftica? quidni
Haec cupias? et qui nolunt occidere quenquam,
Poffe volunt. Sed quae praeclara, et profpera
tanti,

Ut rebus laetis par fit menfura malorum?
Huius, qui trahitur, praetextam fumere mavis:
An Fidenarum, Gabiorumque effe poteftas,
Et de menfura ius dicere, vafa minora
Frangere pannofus vacuis Aedilis Vlubris?
Ergo quid optandum foret, ignoraffe fateris
Sejanum: nam qui nimios optabat honores,
Et nimias pofcebat opes, numerofa parabat
Excelfae turris tabulata, unde altior effet
Cafus, et impulfae praeceps immane ruinae.
Quid Craffos, quid Pompejos evertit? et illumi
Ad fua qui domitos deduxit flagra Quirites?
Summusque nempe locus nulla non arte petitus,
Magnaque numinibus vota exaudita malignis.
Ad generum Cereris fine caede et vulnere pauci
Defcendunt reges, et ficca morte tyranni:
Eloquium ac famam Demofthenis, aut Ciceronis
Incipit optare, et totis Quinquatribus optat,
Quisquis adhuc uno partam colit affe Minervam,
Quem fequitur cuftos anguftae vernula capfae.
Eloquio fed uterque perit orator: utrumque
Largus, et exundans leto dedit ingenii fons.
Ingenio manus eft, et cervix caela, nec unquam
Sanguine cauffidici maduerunt roftra pufilli.
O fortunatam natam me confule Romam!
Antoni gladios potuit contemnere, fi fic
Omnia dixiffet: ridenda poemata malo,
Quam te confpicuae divina Philippica famae,
Volveris a prima quae proxima: faevus et illum
Exitus eripuit, quem mirabantur Athenae

Tor

Torrentem, et pleni moderantem frena theatri.
Diis ille adverfis genitus, fatoque finiftro,
Quem pater ardentis maffae fuligine lippus
A carbone, et forcipibus, gladiosque parante
Incude et luteo Vulcano ad rhetora mifit.
Bellorum exuviae, truncis affixa tropaeis
Lorica, et fracta de caffide buccula pendens,
Et curtum temone iugum, victaeque triremis
Apluftre, et fummo triftis captivus in arcu,
Humanis maiora bonis creduntur: ad haec fe
Romanus, Graiusque, ac Barbarus induperator
Erexit: cauffas difcriminis, atque laboris
Inde habuit. Tanto maior famae fitis eft, quam
Virtutis. Quis enim virtutem ample&itur ipfam
Praemia fi tollas? Patriam tamen obruit olim
Gloria paucorum, et laudis, titulique cupido
Haefuri faxis cinerum cuftodibus: ad quae
Difcutienda valent fterilis mala robora ficus
Quandoquidem data funt ipfis quoque fata fepul
cris,

Quantula fint hominum corpuscula. Creditur olim
Velificatus Athos, et quidquid Graecia mendax
Audet in hiftoria: conftratum claffibus iisdem,
Suppofitumque rotis folidum mare: credimus altos
Defeciffe amnes, epotaque flumina Medo
Prandente, et madidis cantat quae Softratus alis.
Ille tamen, qualis rediit Salamine relicta,
In Corum, atque Eurum folitus faeyire flagellis
Barbarus, Aeolio numquam hoc in carcere paffos,
Ipfum compedibus qui vinxerat Ennofigaeum?
Mitius id fane, quod non et ftigmate dignum
Credidit. huic quisquam vellet fervire Deorum?
Sed qualis rediit? nempe una nave cruentis
Fluctibus ac tarda per denfa cadavera prora.
Has toties optata exegit gloria poenas.
Da fpatium vitae, multos da Jupiter annos!
Hoc recto vultu folum hoc et pallidus optas
Sed
quam continuis, et quantis longa fenectus

Juvenal.