Fidei De

fensor nun

cupatus.

præfatis sanctiss. Dni. nostri sub plumbo cum filis sericiis rubei et glauci coloris pendentibus, more Romanæ curiæ bullatis. Dat. Romæ, apud Sanctum Petrum, anno incarnat. Dominicæ, millimo, quingentesso. vicessimo, xiii. kalend. Julii: pontificat. sui anno octavo, plenius continetur.

Nos igitur Thomas Cardinalis Eboracens, ac Legatus de latere antedict. pro divina et ipsius sanctiss. Dni. nostri reverentia, æque officii nostri debito, hujusmodi pesti, priusquam in hoc inclyto Angliæ regno radices agat, providere; ac ne tanquam vepris nocua latiùs serpat, viam præcludere cupientes, de consensu, voluntate et mandato expressis, preRex Angliæ fati potentiss. et illustriss. Principis, Dni. nostri Regis, quem dictus sanctiss. Dnus. noster, tanquam præcipuum fidei Catholicæ propugnatorem et defensorem, per suum breve, ad hujusmodi hæresim ab hoc inclyto suo regno explodendum, extirpand. et abolend. summopere, rogavit et hortatus est; habitoque super hac re diligenti tractatu, et exacta deliberatione cum reverendiss. in Christo Patre et Dno. D. Willimo Cantuar. Archiepiscopo, totius Angliæ Primate, et apostolicæ sedis Legato, ac cum nonnullis aliis venerabilibus fratribus nostris, hujus regni Prælatis; deque eorum consilio et expresso consensu; vobis auctoritate nostrâ legatinâ, qua fungimur, in hac parte firmiter injungendo, mandamus, quatenus omnes et singulos, Abbates, Priores, Gardianos, et Præsidentes, monasteriorum, prioratuum, et locorum religiosorum quorumcunque, cujusvis ordinis, tam exemptorum, quam non exemptorum, necnon collegiatarum Decanos, Præpositos, et Custodes, parochialiumque quoque ecclesiarum Rectores, Vicarios, et Curatos quoscunque, tam vestræ quam cujusvis peculiaris, sive exemptæ jurisdictionis intra vestram dioc, consistentes, distinctè moneatis, et eis injungatis, seu sic moneri et injungi faciatis; quod proximo die Dominico, sive solenni post hujusmodi vestram monitionem sive injunctio17 nem eis fact, in ecclesiis suis intra missarum sive divinorum officiorum solemnia, cum major inibi convenerit multitudo, publicè moneant, vel moneri faciant omnes et singulos bibliopolas, stationarios, sive librorum venditores, ac omnes alias et singulas personas, ecclesiasticas et sæculares, intra præcin

etum monasteriorum, prioratuum, collegiorum sive locorum aut parochiarum suarum respectivè existentes, seu commorantes, cujuscunque generis, status aut conditionis existant; ut omnia scripta, vel impressa, vizt. scedulas et libellos dict. Martini Lutheri, vel ejus nomine composita, edita, sive divulgata in Latino, vel quovis alio idiomate, penes se existen. ad vos seu vestrum in hac parte commissarium citra quintum decimum diem hujusmodi monitionem seu injunctionem ei fact. proximè et immediatè sequent. afferunt et ad manus vestras vel vri. hujusmodi commissarii, realiter tradant et liberent, seu sic afferri et tradi faciant. Recusantes vero, ant ultra dict. quintum decimum diem hujusmodi scripta inferri, ut premissum est, et realiter tradere, temerè et contumaciter differentes, omnes et singulos, cujuscunque gradus, status et conditionis existunt, majoris excommunicationis sententiam eo ipso incursuros, ac tanquam hæretica pravitatis, et hæreticorum celatores et fautores esse reputandos, habend. et judicand. hæreticorumque pœnis percellendos, et puniendos, denuntient et declarent.

Prædictos etiam Abbates, Priores, Gardianos, Præsidentes, Decanos, Præpositos, Custodes, Rectores, Vicarios, et Curatos supradict. ut supra moneatis, et eis injungatis, quod et ipsi omnia scripta impressa, libellos, seu scedulas à dict. Martino composita et edita, aut sub ejus nomine divulgata, penes se existentia, pari modo citra prædict. xv. diem, ad vos vel vestrum hujusmodi commissarium, afferant et realiter tradant. Quod siqui ex ipsis non curaverint, aut prædict. vestras monitiones debitè executi non fuerint et personis infra sua monasteria, prioratus, collegia, parochia, et loca commorantibus (prout eos respectivè concernunt) modo quo præmittitur, minimè publicaverint, eos denuntietis simili modo majoris excommunicationis sententia innodatos, et tanquam hæreticorum fautores habendos, ac eorum pœnis afficiend. Moneatis insuper omnes et singulos Abbates, Priores, Gardianos, &c. et eis auctoritate nostra injungatis, quod ipsi omnes et singulas personas, ecclesiasticas et sæculares, infra limites monasteriorum, prioratuum, collegiorum, &c. respectivè existentes sive degentes, locó tempore et modo præmissis,

discretè moneatis, quod siquis hujusmodi libellos vel scedulas, scriptave, sive impressa dict. Martini Luther. opera, penes aliquem cujuscunque status aut conditionis fuerit, occultè servari aut supprimi; ac vobis, vel dicto vestro commissario, citra præmissum diem quintum decimum tradi ac`` liberari cognoverit ; quod sic servantem, tenentem, et supprimentem, mox ipso quinto decimo, sub pœnis superius expressis, vobis vestrove hujusmodi commissario, denuntiet detegat, et revelet. Quod si fortassis non ante præmemoret quintum decimum, sed postea ad alicujus notitiam pervenerit hujusmodi scripta vel impressa dict. Martini opera, à quovis celari, teneri et servari, tunc infra quindecim dies à tempore notitiæ suæ hujusmodi, sub pœnis superius expressis, id vobis detegere, et denuntiare non omittat.

Et quoniam universæ reip. Christianæ, præsertim hujus regni, et locorum supra memoratorum plurimum interest, 18 præfatas literas sanctis. Dni. nostri damnationem dict. Martini Luther. et opinionum suarum perversarum continentes, divulgari et publicari; idcirco vobis committimus et mandamus, quatenus ipsarum literarum apostolicarum transumpta per notarium publicum, in forma autentica redacta, et sigillo nostro sigillat. quæ ad vos una cum præsentibus transmittimus, in valvis, seu locis publicis ecclesiæ vestræ cathedral. aliarumque ecclesiarum regularium, collegiatarum, et paroch. vestræ dioc. magis insignium, firmiter affigatis; sicque affixa dimittatis; seu saltem affigi et dimitti faciatis.

De die vero receptionis præsentium, executioneque earundem, et quid in præmissis feceritis, nos citra primum diem mensis Augusti proximè futur. debitè, distinctè et apertè certificetis. Ac omnia et singula, scedulas, libellos, tractatus et opera prædict. Martini, edita, scripta, et impressa, per vos recepta, vel aliter quovis modo in manibus vestris, sive penes vos existen. citra prædict. primum diem Augusti, nobis tradere, sive ad nos fideliter, et absque ulla fraude, transmittere curetis, Dat. sub sigillo nostro in ædibus nostris prope Westmer' xiiii. die mensis Maii, anno Dom. 1521.

Sequuntur aliqui errores pestiferi Martini Luther, &c.

Qui quidem errores respectivè, quàm sint pestiferi, quàm pernitiosi, quàm scandalosi, quam piarum et simplicium mentium seductivi; quam denique sint contra omnem charitatem, ac S. R. E. matris, omnium fidelium, et magiste. fidei reverentiam, atque nervum ecclesiastica disciplinæ, obedientiam scil. quæ fons est et origo omnium virtutum ; sine qua facilè unusquisque infidelis esse convincitur; nemo sanæ mentis ignorat. Nos igitur in præmissis, etc.

Number X.

Fox, Bishop of Winchester, to the Cardinal; upon his purpose of reforming the ecclesiastics and religious in both provinces. For which he sheweth an earnest desire, as highly necessary.

REVERENDISSIME Pater et Dne. mihi unicè semper observande, saltem' plurimam, et optatum votorum omnium

successum.

brar. Faus

Ingentem atque mirificam, Pater amplissime, ex proximis Cott. Livestris ad me literis, cepi consolationem atque voluptatem ; tina, c. 7. quod ex illis intellexi D. V. reverendissimam universi Cleri reformationem secum instituisse; et ad eam inchoandam atque aggrediendam diem brevi futuram præfiniisse et præscripsisse. Eum namque profectò diem jam diu non minus, quàm Symeon ille evangelicus expectatum Messiam, votis omnibus videre expetivi, et ex quo illas D. V. reverendissTM. literas legi, reformationem ampliorem et multo exactiorem universæ Anglorum ecclesiastica hierarchiæ, mihi videor tantum non sentire et palpare, quàm ego hac hominum ætate vel faciundam vel ineundam divinare potui, nedum sperare. Conatus enim facere (quod mearum erat partium) in ditione hac meâ peculiari et exiguâ, quod V. præstantissima domi-19 natio instituit in utraque amplissima hujus regni provincia; et hoc ferè perpetuum triennium illi uni negotio diligenter incubui; omniaque mea studia, labores, vigilias, sudores, in ea ferè una collocavi. Ubi, quod prius non putassem, deprehendi et animadverti, omnia, quæ ad antiquam Cleri, et

præcipuè monachiæ, integritatem spectant, adeo vel licentiis et corruptelis depravata, vel temporum malignitate et diuturnitate abolita et corrupta, ut ætate mihi confecto, voluntatem et studium auxerint; spem verò omnem sustulerint, perfectam et absolutam unquam videndi reformationem, in hac vel mea diocesi privata.

Nunc autem ex optatissimis illis V. Rmæ. Dnis, literis veni in certissimam spem, summamque expectationem brevi videndi universalem et publicam. Exploratissimum nempe habeo, multisque experimentis luculentissimè perspectum, quicquid D. V. Rma, moliatur, instituerit et susceperit, id eam omne prudentissimè et constantissimè, citra negotium aut contationem, confecturam et felicissimè absoluturam: tam incomparabilis extat in ea divinarum humanarumque rerum peritia, tamque singularis apud serenissimum nostrum Regem, sanctissimumque D. Papam, gratia et authoritas. Quibus, quum V. circumspectissima D. hactenus ita perfuncta sit, ut summam inde laudem, amplissimamque per universum orbem famam, sic assecuta; ex hac profecto sua clarissima legatione, quam compositis, et suâ unâ operâ inter Christianiss. principes, confirmatis fœderibus; ad statum et ordinem ecclesiasticum reformandum, et componendum decrevit convertere; solidam et immortalem apud Deum et omnem posteritatem gloriam reportabit. Tanto cæteris omnibus, qui nostra memoria quovis gentium à summi Pontificis latere missi sunt, præstantiorem et celebriorem, quanto vel pax bello expetibilior, vel Clerus populo sanctior, et veneratior. Nam si quamplurimis Pontificibus maximis, vel oblivione, vel silentio præteritis, bini illi olim huc legati omnium ore ubique terrarum hodiè celebrantur: idque tamen ob nonnullas sanctiones, quas præmaturo Romam reditu infirmiores reliquêre, quæ ætas, aut quæ malignitas V. Rmi, nominis laudem et celebritatem vel delere possit unquam, vel obfuscare; cum universum Angliæ Clerum et monachiam suæ integritati et dignitati restituerit ; et legem ad eam tuendam, et inconcussè servandam, condiderit; conditasque moribus et consuetudine comprobari et confirmari, fecerit.

Quod Dni. V. Rma, non dubito eo multo facilius felicius